اختلال بدریخت انگاری
اختلال بدریخت انگاری (Body Dysmorphic Disorder یا BDD) یک اختلال روانشناختی است که در آن فرد بهطور وسواسی بر روی یک یا چند نقص یا نقصهای خیالی در ظاهر جسمانی خود تمرکز میکند. این نقصها اغلب توسط دیگران قابل توجه نیستند یا بسیار جزئی به نظر میرسند، اما برای فرد مبتلا به این اختلال، نگرانی شدیدی ایجاد میکنند. این اختلال میتواند تأثیرات جدی بر کیفیت زندگی فرد داشته باشد و منجر به مشکلات اجتماعی، شغلی و روانی شود.
نیاز به مشاوره دارید؟ شما می توانید از طریق شماره 09368811987 برای رزرو وقت با ما در ارتباط باشید
علائم و نشانه های اختلال بدریخت انگاری
اختلال بدریخت انگاری (Body Dysmorphic Disorder یا BDD) میتواند با مجموعهای از علائم و نشانهها همراه باشد که به شدت بر زندگی فرد تأثیر میگذارد. در ادامه به توضیح این علائم با مثالهای واقعی میپردازیم:
نگرانی مداوم از نقصهای ظاهری:
- مثال: فردی ممکن است ساعتها جلوی آینه بایستد و به بینی خود نگاه کند، معتقد باشد که بینیاش بسیار بزرگ یا نامتقارن است، در حالی که دیگران به هیچ وجه این موضوع را متوجه نمیشوند.
رفتارهای تکراری و آیینی:
- مثال: شخصی ممکن است بهطور مکرر از لوازم آرایشی خاصی استفاده کند تا نقص خیالی پوست خود را بپوشاند یا بهطور وسواسی موهای خود را مرتب کند تا به نظر برسد که مشکلی وجود ندارد.
مقایسه مداوم با دیگران:
- مثال: فردی ممکن است در جمعها بهطور مداوم خود را با دیگران مقایسه کند و احساس کند که از لحاظ ظاهری به هیچ وجه به پای آنان نمیرسد، حتی اگر دیگران او را بسیار زیبا بدانند.
اجتناب از موقعیتهای اجتماعی:
- مثال: کسی ممکن است از حضور در مهمانیها یا رویدادهای اجتماعی خودداری کند زیرا نگران است که دیگران به نقصهای ظاهری او توجه کنند و او را مورد قضاوت قرار دهند.
پوشاندن یا تغییر ظاهر:
- مثال: فردی ممکن است همیشه لباسهایی بپوشد که بهطور خاص برای پنهان کردن قسمتهایی از بدن او طراحی شدهاند، یا ممکن است بهطور مکرر به جراحیهای زیبایی روی بیاورد با این امید که نقصهای خودش را اصلاح کند.
افکار و احساسات منفی:
- مثال: فرد ممکن است احساس شرم، خجالت یا افسردگی کند و این احساسات میتواند به شدت بر اعتماد به نفس او تأثیر بگذارد.
افکار خودکشی یا آسیب به خود:
- مثال: در موارد شدید، فرد ممکن است به دلیل ناراحتی از ظاهر خود به افکار خودکشی یا آسیب به خود دچار شود.
این علائم میتوانند به شدت بر کیفیت زندگی فرد تأثیر بگذارند و نیازمند مداخله حرفهای و درمان مناسب هستند. اگر شما یا کسی که میشناسید این علائم را تجربه میکنید، مهم است که به یک متخصص سلامت روان مراجعه کنید.
علت های ابتلا به اختلال بدریخت انگاری
علتهای ابتلا به اختلال بدریخت انگاری (Body Dysmorphic Disorder یا BDD) بهطور کامل شناخته نشدهاند، اما تحقیقات نشان میدهند که این اختلال میتواند نتیجه ترکیبی از عوامل ژنتیکی، بیولوژیکی، محیطی و روانشناختی باشد. در ادامه به توضیح این عوامل میپردازیم:
ژنتیک:
- شواهدی وجود دارد که نشان میدهد عوامل ژنتیکی میتوانند در بروز BDD نقش داشته باشند. افرادی که یکی از اعضای خانوادهشان به این اختلال مبتلا است، ممکن است خود نیز در معرض خطر بیشتری قرار داشته باشند.
بیولوژی:
- ناهنجاریهای در عملکرد مغز یا عدم تعادل در مواد شیمیایی مغز، بهویژه سروتونین، ممکن است در ایجاد BDD مؤثر باشند. این ناهنجاریها میتوانند بر نحوه پردازش اطلاعات و احساسات افراد تأثیر بگذارند.
تجربیات محیطی:
- تجربیات منفی در دوران کودکی، مانند مورد تمسخر یا قلدری قرار گرفتن به دلیل ظاهر، میتواند خطر ابتلا به BDD را افزایش دهد. چنین تجربیاتی میتوانند تأثیرات بلندمدتی بر تصویر بدنی و اعتماد به نفس فرد داشته باشند.
فرهنگ و رسانه:
- فشارهای اجتماعی و فرهنگی برای داشتن ظاهری خاص، که اغلب از طریق رسانهها و شبکههای اجتماعی تقویت میشود، میتواند به توسعه این اختلال کمک کند. این فشارها میتوانند انتظارات غیرواقعی درباره زیبایی و بدن ایجاد کنند.
عوامل روانشناختی:
- افرادی که دارای ویژگیهای شخصیتی خاصی مانند کمالگرایی یا خودانتقادی شدید هستند، ممکن است بیشتر در معرض خطر ابتلا به BDD باشند. همچنین، اختلالات اضطرابی و افسردگی میتوانند با این اختلال همراه باشند.
عوامل استرسزا:
- رویدادهای استرسزا یا تغییرات زندگی، مانند جدایی، طلاق، یا از دست دادن شغل، میتوانند به عنوان محرکهایی برای شروع یا تشدید علائم BDD عمل کنند.
درک این عوامل میتواند به تشخیص و درمان مؤثرتر این اختلال کمک کند. اگرچه هیچ عامل واحدی به تنهایی مسئول بروز BDD نیست، ترکیب این عوامل میتواند به افزایش خطر ابتلا منجر شود. درمان این اختلال معمولاً شامل رواندرمانی و در برخی موارد دارودرمانی است.
درمان اختلال بدریخت انگاری
درمان اختلال بدریخت انگاری (Body Dysmorphic Disorder یا BDD) معمولاً شامل ترکیبی از رواندرمانی و دارودرمانی است. هدف از درمان کاهش علائم، بهبود کیفیت زندگی و کمک به فرد برای مدیریت نگرانیهای خود درباره ظاهر است. در ادامه به توضیح روشهای مختلف درمانی میپردازیم:
1. رواندرمانی
درمان شناختی-رفتاری (CBT):
- CBT بهعنوان مؤثرترین روش درمانی برای BDD شناخته میشود. این نوع درمان به فرد کمک میکند تا الگوهای فکری منفی و تحریفشده خود درباره ظاهر را شناسایی و تغییر دهد.
- در CBT، فرد یاد میگیرد که چگونه رفتارهای وسواسی مانند نگاه کردن مکرر در آینه یا مقایسه خود با دیگران را کاهش دهد.
- تکنیکهای مواجهه و پیشگیری از پاسخ (ERP) نیز ممکن است به کار گرفته شوند تا فرد به تدریج با موقعیتهایی که از آنها اجتناب میکند، روبهرو شود.
2. دارودرمانی
مهارکنندههای بازجذب سروتونین (SSRIs):
- SSRIs مانند فلوکستین و سرترالین معمولاً برای کاهش علائم BDD تجویز میشوند. این داروها میتوانند به بهبود علائم اضطراب و افسردگی مرتبط با اختلال کمک کنند.
- داروها معمولاً در کنار رواندرمانی به کار میروند و ممکن است چند هفته طول بکشد تا اثرات کامل آنها ظاهر شود.
3. درمانهای حمایتی
- گروههای حمایتی: شرکت در گروههای حمایتی میتواند به افراد کمک کند تا احساس تنهایی کمتری کنند و بتوانند تجربیات و راهکارهای خود را با دیگران به اشتراک بگذارند.
- آموزش خانواده: آموزش خانواده درباره BDD میتواند به اعضای خانواده کمک کند تا بهتر فرد مبتلا را درک و حمایت کنند.
4. تغییرات سبک زندگی
- مدیریت استرس: تکنیکهای مدیریت استرس مانند مدیتیشن، یوگا و تمرینات تنفسی میتوانند به کاهش اضطراب و بهبود سلامت روان کمک کنند.
- تغذیه و ورزش: حفظ یک رژیم غذایی سالم و انجام ورزش منظم میتواند به بهبود کلی سلامت روان و جسم کمک کند.
5. پیگیری و ارزیابی مداوم
- درمان BDD معمولاً نیاز به پیگیری و ارزیابی مداوم دارد تا اطمینان حاصل شود که درمان مؤثر است و در صورت نیاز، تغییرات لازم اعمال شود.
در نهایت، درمان BDD باید بهطور فردی تنظیم شود، زیرا هر فرد ممکن است نیازهای خاص و منحصر به فردی داشته باشد. مهم است که افراد مبتلا به BDD بهموقع به دنبال کمک حرفهای باشند تا بتوانند از کیفیت زندگی بهتری برخوردار شوند.