اختلالات روانشناسی
آشنایی با انواع اختلالات روانشناسی
اختلالات روانشناسی به مجموعه‌ای از شرایط گفته می‌شود که بر تفکر، احساس، رفتار و عملکرد روزمره فرد تأثیر می‌گذارند. این اختلالات شامل طیف گسترده‌ای از مشکلات روانی مانند اضطراب، افسردگی، اختلالات خوردن، اختلالات شخصیت و روان‌پریشی هستند. علل این اختلالات معمولاً پیچیده و ناشی از ترکیبی از عوامل ژنتیکی، زیستی، محیطی و روانی است. تشخیص و درمان به‌موقع این اختلالات از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی فرد و کاهش اثرات منفی بر روابط اجتماعی و عملکرد شغلی او منجر شود. روش‌های درمانی شامل روان‌درمانی، دارودرمانی و تغییرات در سبک زندگی است که با توجه به نوع و شدت اختلال، توسط متخصصان سلامت روان توصیه می‌شود.
اختلالات روانشناسی به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند که هرکدام ویژگی‌ها و علائم خاص خود را دارند. در زیر به برخی از انواع رایج اختلالات روانشناسی اشاره می‌کنیم:
اختلالات اضطرابی:
- اختلال اضطراب فراگیر (GAD)
- اختلال هراس (پانیک)
- اختلال اضطراب اجتماعی
- فوبیاهای خاص
اختلالات خلقی:
- اختلال افسردگی عمده
- اختلال دوقطبی
اختلالات وسواس فکری-عملی (OCD)
اختلالات مرتبط با تروما و استرس:
- اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
- اختلال سازگاری
اختلالات خوردن:
- بی‌اشتهایی عصبی (آنورکسیا)
- پراشتهایی عصبی (بولیمیا)
- اختلال پرخوری
اختلالات شخصیت:
- اختلال شخصیت مرزی (BPD)
- اختلال شخصیت ضد اجتماعی
- اختلال شخصیت خودشیفته
- اختلال شخصیت اجتنابی
اختلالات روان‌پریشی:
- اسکیزوفرنی
- اختلال اسکیزوافکتیو
اختلالات عصبی-رشدی:
- اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی (ADHD)
- اختلال طیف اوتیسم
- اختلال یادگیری خاص
اختلالات خواب-بیداری:
- بی‌خوابی
- نارکولپسی
- اختلالات خواب مرتبط با تنفس
اختلالات جنسی و هویتی:
- اختلال هویت جنسی
- اختلال عملکرد جنسی
اختلالات مرتبط با مواد و اعتیاد:
- اعتیاد به مواد مخدر
- وابستگی به الکل
اختلالات شناختی:
- زوال عقل (دمانس)
- اختلالات حافظه
اختلالات تجزیه‌ای (دیسوسیاتیو):
- اختلال هویت تجزیه‌ای (معروف به اختلال چند شخصیتی)
- فراموشی تجزیه‌ای
- اختلال مسخ شخصیت/مسخ واقعیت
اختلالات جسمانی‌سازی:
- اختلال جسمانی‌سازی (سوماتیک)
- اختلال اضطراب بیماری (هیپوکندریا)
- اختلال تبدیلی (هیستری)
اختلالات کنترل تکانه:
- جنون دزدی (کلپتومانیا)
- جنون آتش‌افروزی (پایرومانیا)
- اختلال انفجاری متناوب
اختلالات ارتباطی:
- اختلال زبان
- اختلال گفتاری-زبانی
- لکنت زبان
اختلالات مرتبط با اختلالات مصرف مواد:
- مسمومیت و ترک مواد
- اختلالات مصرف مواد غیرقانونی و قانونی (مانند کافئین)
اختلالات مرتبط با آسیب‌های مغزی:
- اختلالات شناختی ناشی از آسیب مغزی
- اختلالات رفتاری و احساسی ناشی از آسیب مغزی
اختلالات خلقی ناشی از شرایط پزشکی عمومی:
- افسردگی یا شیدایی ناشی از بیماری‌های جسمی
اختلالات روانی ناشی از داروها یا مواد شیمیایی:
- اختلالات روانی ناشی از مصرف یا ترک داروها
اختلالات مربوط به درد مزمن:
- این اختلالات شامل تجربه درد شدید و مداوم است که ممکن است با عوامل روان‌شناختی تشدید شود.
اختلالات سایکوسوماتیک:
- شرایطی که در آن مسائل روان‌شناختی باعث بروز علائم جسمانی می‌شوند، مانند سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) که می‌تواند با استرس تشدید شود.
اختلالات مرتبط با سالمندی:
- اختلالات شناختی و رفتاری که به طور خاص در سالمندان شایع هستند، مانند افسردگی در سالمندان و زوال عقل.
اختلالات ناشی از استرس حاد:
- استرس حاد ناشی از حوادث ناگهانی و شدید که می‌تواند به واکنش‌های روانی و جسمانی منجر شود.
اختلالات مرتبط با جنسیت و گرایش جنسی:
- مشکلات روان‌شناختی که ممکن است در افرادی که با هویت جنسیتی یا گرایش جنسی خود در تضاد هستند، بروز کند.
اختلالات مرتبط با فرهنگ و مهاجرت:
- مشکلات سازگاری و روان‌شناختی که ممکن است در افراد مهاجر یا کسانی که در محیط‌های فرهنگی متفاوت زندگی می‌کنند، دیده شود.
اختلالات مربوط به کار و شغل:
- مشکلات روان‌شناختی ناشی از استرس شغلی، فرسودگی شغلی، و عدم تعادل کار و زندگی.
اختلالات روانی در کودکان و نوجوانان:
- اختلالات ویژه‌ای مانند اختلالات رفتاری، اضطراب جدایی، و افسردگی در کودکان و نوجوانان.
اختلالات مرتبط با فناوری و اینترنت:
- مشکلات روان‌شناختی ناشی از استفاده بیش از حد از فناوری و اینترنت، مانند اعتیاد به اینترنت یا بازی‌های ویدئویی.
اختلالات مرتبط با تغییرات فصلی:
- مانند افسردگی فصلی (SAD) که در ماه‌های خاصی از سال به دلیل تغییرات نور و آب و هوا بروز می‌کند.
